Max Hes is geboren op 26 juni 1904 in Amsterdam. Hij woonde, ongehuwd, op de Van Breestraat 114 huis.
Op zijn persoonskaart wordt als beroep ‘repetitor’ genoemd (iemand die studenten voorbereid op tentamens en repetities), net zoals Gabriel de Haas. Daarnaast zijn er nog twee opvallende zaken vermeld op zijn persoonskaart. Er wordt vermeld dat hij een schaakspeler is. Het feit dat Max zich E. Morisson noemt, is ook aan de gegevens toegevoegd.
Hij werd lid van VAS in 1936. Hij was van hoofdklasse-sterkte en nam geregeld deel aan bondswedstrijden en aan kleinere wedstrijden. Naast actief schakers bezocht hij eind jaren’30 de toernooien te Hastings en Margate, waar spelers als o.a. Max Euwe en Salo Landau deelnemers waren.
Max is op 9 oktober 1943 van Amsterdam naar Westerbork gedeporteerd, samen met ruim 300 anderen. Hij heeft niet lang gevangen gezeten in Westerbork. Op 19 oktober 1943 wordt hij als onderdeel van een transport van ruim 1000 mensen gedeporteerd naar Auschwitz. Slechts 11 van hen overleven de oorlog.
Leraar klassieke talen Gabriël Italie verbleef op dat moment ook in kamp Westerbork en schreef in zijn dagboek op 19 oktober 1943: “Het is de eerste ‘transportdag’ die ik hier meemaak. Het is ontzettend. Gisteren, in de loop van de dag, kwam volgens gebruik de trein binnen, bestaande uit 25 à 30 wagens, die afkomstig zijn uit verschillende landen. (…) In de loop van de nacht arriveert een transport uit Vught, dat meegaat en in de barakken worden de namen der deportandi afgeroepen. Dat moet een schokkend geval zijn. Men mag geen afscheid aan de trein nemen, maar moet tot ‘s morgens (plusminus) elf uur, wanneer het vertrek plaatsvindt, in of bij z’n barak blijven, tenzij men dienst heeft (…) Griezelig zijn de stoomfluitsignalen in de nacht, die de aankomst van het transport uit Vught en het bekendmaken der lijsten in de barakken aankondigen. Maar als de trein eenmaal weg is, wordt het leven weer gauw ‘normaal’. Ieder heeft zijn eigen leed of zijn eigen hoop.” (bron)
Het transport Westerbork – Auschwitz van 19 oktober 1943 (wat op 18 oktober 1943 was vertrokken per trein vanuit Kamp Vught) is anders dan anderen. Bij aankomst van de trein in Auschwitz op 21 oktober 1943 vindt een selectie plaats waarbij, naar de gemiddelde schatting van overlevenden, ongeveer 350 mannen worden uitgezocht. De overigen worden weggevoerd om direct te worden vergast. Deze voor arbeid geschikt geachte 350 mannen, worden na 4 weken ‘quarantaine’ tewerkgesteld in Warschau (ongeveer 230 man, voor het verrichten van opruimingswerkzaamheden in het verwoeste ghetto), terwijl een kleiner deel (ongeveer 120 mannen) naar de kolenmijnen te Jawichowitz wordt gestuurd. Het is achteraf onduidelijk wie waar naar toe is gestuurd. Deze groep mannen wordt geacht te zijn overleden te Warschau of te Jawischowitz, niet eerder dan 22 October 1943 en uiterlijk 31 Maart 1944, tenzij anders bekend op individuele basis. Helaas behoort Max tot de groep overledenen zonder exacte sterfdatum, waarvoor 31 maart 1944 wordt gehanteerd in officiële documenten. Hij is dan 39 jaar oud.
Bronnen: Partij verloren… Gedenkboek ter herinnering aan de schakers in Nederland, die tijdens de bezetting zijn omgekomen. (Eggink & Schelfhout) | Joods Monument | Oorlogsbronnen | Het Transport van 19 oktober 1943
Terug naar overzichtspagina
Er wordt gebruik gemaakt van diverse bronnen bij het opstellen van de artikelen over de 36, zoals de cartotheek en het boek ‘Partij Verloren’. Indien er aanvullingen of correcties op de betreffende artikelen zijn, neem dan contact met mij op via lode.broekman@gmail.com.